Berriak • 27/03/2025

Caritas Bizkaiak MANA aurkeztu du, elikagaien galerari aurre egiteko proiektu berritzailea

  • Helburua da elikagaiak berreskuratzeko eredu bat sortzea, lurraldean gizarte-bazterkerian dauden pertsonei enplegua sortuko diena.
  • Europako Gizarte Funtsak diruz laguntzen du ekimena, eta 2025 eta 2027 urteen artean garatuko da.
  • “Asmoa da gure gizarteratze-enpresen bitartez elikagaiak xahutzeari buruzko legedi berriak sortuko duen enplegu-nitxoa aprobetxatu ahal izatea, lanpostu horiek Caritasen laguntzen ari garen eta lan-merkatuan sartzeko zailtasun handiak dituzten pertsonei eskaini ahal izateko. Laguntza-sarea, prestakuntza jasotzeko zailtasunak, familia bateragarri egiteko zailtasun larriak edo gabezia sozioekonomikoak “, adierazi du Nekane Narbaiza Lapikoren gerentea.

Caritasek “MANA, etorkizuna elikatuz” aurkeztu duen elikagai-aprobetxamenduari buruzko proiektu berritzaile hau Europako Gizarte Funtsak finantzatzen du, FSE+-en (UAFSE) berrikuntzarako deialdi mugatuaren bitartez, milioi bat eurotik gorako aurrekontuagaz. Helburua da elikagaiak alferrik galtzeari aurre egitea gizartearen, ingurumenaren eta iraunkortasun ekonomikoaren ikuspegitik, eta, aldi berean, baztertuta geratzeko arriskuan dauden pertsonen laneratzea sustatzea.

Caritas Bizkaiak bat egiten du Lapiko laneratze enpresaren bitartez. 2021az geroztik elikagaien aprobetxamendurako irizpideekin lan egiten du, hau da, barazki kontserbak egin eta V Gama platerrak garatuz. Lapiko Ekonomia Sozial eta Solidarioko erakunde bat da, Euskal Autonomia Erkidegoko ostalaritza-sektorekoa, eta gizarte-bazterkeriako egoeran edo arriskuan dauden pertsonak laneratzea du helburu, errentagarritasuna eta iraunkortasun ekonomikoa sortzen duen proiektu baten bidez, pertsona erdian jarriz, azken helburu gisa.

MANA proiektuaren bidez, Bartzelonako Caritaseko Formació i Treball gizarteratze-enpresak egindako “Elikadura Aprobetxamendurako Programa” ren arrakasta-esperientzia indartu eta estandarizatzea eta Lapikok Bizkaian garatutako negozio-eredu jasangarri eta inklusiboan aplikatzea da helburua.

Programa honek elikagaien aprobetxamendurako hainbat ildo ekonomikotan aplikatutako esperientziak biltzen ditu, hala nola Foodback proiektuaren esperientzia, beste erakunde batzuekin batera 900 m²-ko instalazioa duena MercaBarna proiektuaren barruan. Bota beharrean, bertan lan egiten duten enpresek soberan dituzten fruta eta barazkiak ematen dituzte, eta Formació i Treball enpresak kudeatzen ditu, aprobetxatzeko. Gainera, enplegu soziala sortzen du. Iaz, laneratze-enpresa horrek 316.000 kg elikagai berreskuratzea lortu zuen, lan-esparru horren esparruan garatzen dituzten ekintza guztietan.

MANA-ren bidez, Formació i Treball-en kudeaketa-eredua finkatu eta estandarizatu egingo da, eta, ondoren, Lapiko Catering eta El Sembrador Fundaziora (Albacete), Caritasek sustatutako laneratze-enpresak, transferituko da.

Proiektuaren hiru urteko ibilbidean, berreskuratutako elikagaiak erakunde parte-hartzaileen gastronomia-lerroen bidez merkaturatuko dira, eta berreskuratutako produktua kontsumo proposamen bihurtuko da jatetxeetan, catering-zerbitzuetan, kolektiboetan edo kontserbalantegietan, besteak beste. Gainera, 14 enplegu sortzea espero da, eta horietatik 6 bazterkeriaegoeran dauden pertsonek beteko dituztela aurreikusten da.

Legedi berria aprobetxatzea
Kontzientziazio- eta ekintza-proiektu hori bat dator Elikagaien Galera eta Alferrik Galtzeari Aurrea Hartzeko Lege berriarekin, zeina Diputatuen Kongresuko Osoko Bilkuran onartu baitzen joan den ostegunean. Europa mailan, Hondakinei buruzko EB-ren Esparru Zuzentarauak estatu kideak behartzen ditu ekoizpenean eta banaketan galdutako elikagaien kopurua murriztera; etxeetan elikagaiak alferrik galtzea murriztera; elikagaien ematea animatzera; eta elikagaiak alferrik ez galtzeko EB-ren neurrien aplikazioa gainbegiratu eta ebaluatzera.

“La idea es poder aprovechar el nicho de empleo que va a generar la nueva legislación sobre desperdicio alimentario a través de nuestras empresas de inserción social con el objetivo de poder ofrecer esos puestos a las personas que acompañamos en Cáritas y que tienen muchas dificultades en el acceso al mercado de trabajo debido a su falta de red de apoyos, dificultades para el acceso a la formación, graves dificultades de conciliación familiar o carencias socioeconómicas”, señala Nekane Narbaiza gerente de Lapiko.

Caritasek ibilbide luzea du ekonomia sozial, zirkular eta solidarioaren esparruan. Bere intsignia ontzia Moda Re da, ehun-hondakinak tratatzeko bere kooperatiba, 2018an sortua. Iaz, ekimen hau Espainian arropa erabilia biltzen eta birziklatzen operadore handiena bihurtu da, eta Europa hegoaldeko garrantzitsuenetako bat da. Ekimen honek 1.608 lanpostu sendotzea lortu zuen, eta horietatik erdiak baino gehiago (863) gizarte-bazterkeriako egoeran dauden pertsonentzat gordeta daude.

Erronka handia
Elikagaien aprobetxamendua erronka global handia da. Urtero, mundu mailan ekoitzitako elikagaien % 30ak zabortegian amaitzen du, FAOren arabera. Espainiako datu berrienek (PNUMA) erakusten dutenez, 2.895.272 tona elikagaik zaborretara eraman zuten 2022an, hau da, 61 kg pertsonako.

Aldi berean, gure herrialdean, sei milioi pertsonak baino gehiagok pairatzen dute elikadurapobrezia, eta etxekoen unitateen % 13,3k ez dute dieta egokirik, kalitateari eta kantitateari dagokienez, hazkundea eta garapen normala ziurtatzeko, Bartzelonako Unibertsitateak egindako “Etorkizuna elikatuz” txostenaren arabera.

Aprobetxamenduaren kudeaketa ona
Elikagaiak alferrik ez galtzen laguntzeaz gain, MANAk arriskuan, baztertuta edo pobrezian dauden pertsonen gizarteratzea eta laneratzea bultzatuko du, proiektua gauzatzen den lurraldeetan enplegu berriak sortuz. Horretarako, prestakuntza eta gaikuntza emango du elikagaien aprobetxamenduaren sektoreko lan-arloetan, haien enplegagarritasuna hobetuz eta kontratazioaren bidez haien inklusio aktiboa sustatuz.

“Aldi berean, proiektu honek esparru egokia eskaintzen du ezagutza sortu eta transferituko duen ikaskuntza- eta berrikuntza-sare multieragile bat sortzeko, bai eta elikadura aprobetxamenduari, gizarte-ekintzailetzari eta desabantaila-egoeran dauden pertsonen gizarteratze soziolaboralari buruzko komunikazio- eta sentsibilizazio-estrategia bat bultzatzeko ere”, adierazi du Nekane Narbaizak.