Noticia10/05/2023

Bidezko Merkataritzaren Munduko Egunak mundu guztiari on egiten dioten produktuak ezagutzera gonbidatzen ditu herritarrak

  • KIDENDAk Bidezko Merkataritzaren Munduko Eguna ospatuko du ostegun arratsaldean, Bilbon, eta larunbat eguerdian, Portugaleten, hainbat jarduerarekin eta produktuen salmentarekin.
  • Ospakizun horrekin gogorarazten dute kafea, kakaoa, azukrea, tea edo Bidezko Merkataritzako arropa gehiegizko lan-baldintzen aurka borrokatzen direla eta ingurumena errespetatzen dutela.

Bilbo, 2023ko maiatzaren 10a.- KIDENDA (Caritass Bizkaiaren, Misioen eta Alboanen bidezko merkataritzako ekimena) mundu guztiari on egiten dio lelopean, Bidezko Merkataritzaren Munduko Egunarekin bat egingo du datorren maiatzaren 13an, Bizkaiko bidezko merkataritzako hainbat elkartek eta Bilboko eta Portugaleteko udalek antolatutako jarduera-programarekin.

Jardunaldi honen bidez, Bidezko Merkataritzako erakundeok kontsumitzaileen arreta erakarri nahi dugu gehiegizko lan-baldintzen aurrean, haurren esplotazioaren aurrean edo kafea, kakaoa, azukrea, tea edo arropa bezalako eguneroko produktuen atzean ezkutatzen diren basoen suntsiketaren aurrean.

Era berean, gogorarazten dugu Bidezko Merkataritzako produktuek lan- eta giza eskubideak bermatzen dituztela eta, gainera, ingurumena errespetatzen dutela.
www.lesientabienatodoelmundo.org web interaktiboaren bidez, herritarrek errealitate horiek ezagutu eta ekimen honetan parte har dezakete.

Bizkaian, Portugaleten egingo da ospakizuna (larunbat goizean bertan, hilak 13, lau saltokirekin eta sentsibilizazioarekin). Beste udalerri batzuetan ere, hala nola Amorebieta-Etxanon eta Santurtzi KIDENDAn, kalera aterako da asteburuan hori ospatzeko. Azkenik, Bilboko jarduera (maiatzaren 10ean, osteguna, arratsaldez, Casilda andrearen parkean) ATZERATU DA, EGURALDI TXARRA ESPERO DELAKO.

Bilbon, Bilboko Udalak ostegun honetan, 17: 00etatik 20: 00etara, Casilda Iturrizar parkean aurreikusitako jarduera ATZERATU EGIN DA, EURIA EGINGO DUELAKOAN. Aurrerago, Adeco, KIDENDA, Oxfam-Intermon, Proclade-Yanapay, Setem eta Vicente Ferrer elkarteek ere parte hartuko dute, Adifen eta Bidezko Merkataritzako Estatuko Koordinakundearen babesarekin (orduan salduko dira Bidezko Merkataritzako produktuak eta hainbat jarduera, hala nola ipuin-kontaketa, antzerkia, munduko jokoak, etab.). Data aurrerago iragarriko da.

Portugaleten, jarduerak larunbat goizean egingo dira (11:30tik 14:30era), eta lau mahai jarriko dira udalerriko hainbat lekutan, produktuak saltzeko eta bidezko merkataritzari buruz sentsibilizatzeko: Karlos VII.a etorbidea (metroaren ondoan), Abaro, Gral. Castaños, Plaza del Solar eta Dario de Regoyos parkeko erlojua. Portugaleteko Udalak eta Portugalete hiria bidezko merkataritzaren aldeko plataformak sustatutako jarduerak Portugaleteko Aisialdi Sareak, Cáritasek, SAL Portugaletek, ADAKAk (F. Manuel Calvo), F. Juan Bonalek eta Amalur Eskaut Taldeak sustatu eta egiten dituzte, KIDENDAz gain.

Gainera, Munduko Eguna dela eta, KIDENDAk Bilbon eta Amorebieta-Etxanon dituen Bidezko Merkataritzako dendak zabalik egongo dira ohiko ordutegietan, gerturatzen diren herritarrei erantzunez.

Era berean, Amorebieta-Etxanon, Politenaren aurrean egongo dira igandean, 10: 00etatik 15: 00etara, atarietan; Santurtzin, berriz, San Jorge parrokian izango da, larunbatean, 19: 00etatik 21: 00etara, eta igandean, 12: 00etatik 14: 00etara.

Bestalde, Bidezko Merkataritzako erakundeek #LeSientaBienATodoElMundo sare sozialen kanpainan parte hartzera eta kanpaina hori zabaltzera animatzen dute, eta aukera horri buruz gehiago ezagutzera, www.lesientabienatodoelmundo.org webgune interaktiboaren bidez.

Pobrezia, gehiegizko lan-baldintzak, kostuen oso azpitik dauden prezioak, legezko gutxienekotik urrun dauden soldatak, haurren lan-esplotazioa edo ingurumenaren degradazioa dira kafe, te, azukre, txokolate edo arroparen atzean ezkutatzen diren arazoetako batzuk. Produktu horiek milioi askoko diru-sarrerak sortzen dituzte enpresa gutxi batzuentzat, eta, oro har, Latinoamerikako, Asiako edo Afrikako herrialdeetan ekoizten dira nagusiki. Produkzio-kate osoan zehar mozkinen banaketan dagoen desberdintasuna da partekatzen duten beste ezaugarrietako bat.

Kafean, adibidez, urtean 200.000 milioi dolar inguru sortzen dituen produktu bat; Ugandan, nekazariek produktuaren azken prezioaren % 6 jasotzen dute, eta enpresa multinazionalak, berriz, % 50. Antzeko zerbait gertatzen da kakaoan: bi herrialde ekoizle nagusietan, Ghanan eta Boli Kostan, kakaokultura-familiek % 40 gutxiago jasotzen dute kostuak estaltzeko eta bizitza duina izateko kobratu beharko luketen prezioa baino.

Haurren lan-esplotazioa da produktu horien ohiko beste arazoetako bat. Kakao-sailetan, bi herrialde horietan bakarrik, 1,5 adingabek baino gehiagok lan egiten dute lan arriskutsuak egiten, hala nola kimikariak manipulatzen edo matxeteak erabiltzen.

Bestalde, azukre-kanabera (miseriaren landarea ere esaten zaio) edo tea biltzeak kolonialetatik jasotako erdi-esklabotza egoerak ezkutatzen ditu. Kanabera moztearen kasuan, lan bereziki gogorra da, gehienbat eskuz egiten da, eskulana hain merkea denez, enpresei ez die konpentsatzen mekanizazioan inbertitzea. Lan hori eguzki galdatan egin ohi da, tenperatura altuekin, atsedenaldi gutxirekin eta edateko ur gutxirekin. Izan ere, Erdialdeko Amerikan, azukre-kanaberaren 10 jornalaritik 6k gaixotasunak izan dituzte lanaldian beroaren ondorioz.

Te landaketetan, langile gehienak duela 150 urte baino gehiago esklabo gisa errekrutatu zituzten nekazari familia pobreetatik datoz. Indiako eskualde ekoizle nagusietako batez besteko soldata kualifikaziorik gabeko nekazaritzako langile baten gutxieneko soldataren erdia baino gutxiagokoa da.

Ehungintzak, petrolioaren atzetik bigarren kutsatzaileena izateaz gain, pobrezia ere sendotu du: eskulanaren % 75 Asiako herrialdeetan dago. Gaur egun, sektore horretan indarrean dauden gutxieneko soldatak ez dira nahikoak oinarrizko giza premiak asetzeko.

Horren aurrean, Bidezko Merkataritzako produktuek lan eta giza eskubideak, soldatak eta baldintza duinak errespetatzen dituztela bermatzen dute, haurren esplotazioa debekatzen dute, genero berdintasunaren aldeko apustua egiten dute eta lurra eta ingurune naturala errespetatzen dituzten teknikekin ekoizten dira. Kafea, kakaoa, azukrea, tea edo arropa dira 60ko hamarkadan jaio zen eredu komertzial horretako produkturik esanguratsuenak, eta gaur egun 70 herrialdetan baino gehiagotan dago.

Espainian, azken urtean, Bidezko Merkataritzaren salmentak etengabe hazi dira 2000. urteaz geroztik (datuak dituen lehena). Azken urtean 144 milioi euro baino gehiagoko fakturazioa lortu zuten, gehienbat elikagaiei esker. Ehungintzak milioi bat euro gehiago fakturatu du azken urtean.

Bidezko Merkataritzaren Munduko Eguna Bidezko Merkataritzaren Estatuko Koordinakundeak (CECJ) sustatzen du gure herrialdean, eta Garapenerako Nazioarteko Lankidetzaren Espainiako Agentziaren finantzaketa du. Ekitaldien agenda osoa hemen kontsulta daiteke: www.comerciojusto.org